Tóm tắt: Bài viết đi vào nghiên cứu từ vấn đề x ây dựng Đảng được Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập trong “ Di chúc ” đến phương hướng “ X ây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ qúa độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Những nội dung xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh bao gồm: Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng - lý luận; xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy và công tác cán bộ; xây dựng Đảng về đạo đức. Các nội dung này đều hết sức quan trọng đối với sự tồn vong của Đảng, của chế độ . Chính vì vậy, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta cần đặc biệt chú trọng công tác này.

          Từ khóa: D i chúc của Bác Hồ; xây dựng Đảng; xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh.

          Hướng tới kỷ niệm 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta, những người Đảng viên Đảng cộng sản Việt Nam lại nhớ về Bác, nhớ về những lời dặn dò của Bác trong “Di chúc” với những lời dạy hết sức sâu sắc, trong đó có vấn đề xây dựng Đảng.

           1. Vấn đề xây dựng Đảng trong Di chúc của chủ tịch Hồ Chí Minh

          Trong bản “Di chúc” viết lần đầu tiên vào năm 1965, vấn đề đầu tiên Người đề cập đến đó là: “Trước hết nói về Đảng”1.

          Đến tháng 5 năm 1968, khi sửa “Di chúc”, Người viết rõ thêm về điều hệ trọng này. Người trù tính những việc phải làm sau khi cuộc chống Mỹ cứu nước của nhân dân ta đã hoàn toàn thắng lợi, đó là toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta phải ra sức làm là mau chóng hàn gắn vết thương nghiêm trọng do đế quốc Mỹ gây ra trong cuộc chiến tranh xâm lược dã man. Đó là một công việc cực kỳ to lớn, phức tạp và khó khăn. Chúng ta phải có kế hoạch sẵn sàng, rõ ràng, chu đáo, để tránh khỏi bị động, thiếu sót và sai lầm, đồng thời, Người chỉ rõ: “Theo ý tôi, việc cần phải làm trước tiên là chỉnh đốn lại Đảng …”2.

          Có thể nói, công việc hàn gắn vết thương sau chiến tranh của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta là một việc làm hết sức quan trọng, đề công việc đó mang lại được kết quả như mong đợi thì vấn đề chỉnh đốn lại Đảng càng quan trọng hơn, Đảng thực sự vững mạnh thì mọi việc của đất nước sẽ thành công.

          Trong “Di chúc”, Người dành cả một đoạn để nói về trách nhiệm của Đảng, về sự rèn luyện tu dưỡng đạo đức cách mạng của cán bộ đảng viên. Toát lên trong toàn bộ nội dung bản “Di chúc” là lời căn dặn của Người, phải củng cố bền chặt mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với dân. Đảng và Chính phủ phải làm hết sức mình để phục vụ nhân dân, chăm lo tới cuộc sống của người dân:

          “Nhờ đoàn kết chặt chẽ, một lòng, một dạ phục vụ giai cấp, phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc, cho nên từ ngày thành lập đến nay, Đảng ta đã đoàn kết, tổ chức và lãnh đạo nhân dân ta hăng hái đấu tranh tiến từ thắng lợi này đến thắng lợi khác.
        Đoàn kết là một truyền thống cực kỳ quý báu của Đảng và của dân ta. Các đồng chí từ Trung ương đến các chi bộ cần giữ gìn sự đoàn kết nhất trí của Đảng như giữ gìn con ngươi của mắt mìmh”³.

          Những chỉ dẫn của Người về đoàn kết mang tính toàn diện, từ đoàn kết trong Đảng đến đoàn kết trong dân và đoàn kết quốc tế, kết hợp nhuần nhuyễn giữa chủ nghĩa yêu nước của dân tộc Việt Nam với chủ nghĩa quốc tế chân chính của giai cấp công nhân. Đoàn kết là một tư tưởng lớn, đó là đường lối chiến lược của cách mạng Việt Nam, là chính sách chính trị lớn nhất, bao trùm nhất, trong chỉ đạo hoạt động thực tiễn của Đảng, của Hồ Chí Minh mà Người đã dày công xây đắp cũng như ra sức thực hành mẫu mực nhất trong cả cuộc đời.

          Vậy muốn đoàn kết trong Đảng phải làm thế nào? Điều này Bác đã chỉ rõ trong “Di chúc”, đó chính là trong Đảng phải “thực hành dân chủ rộng rãi, thường xuyên và nghiêm chỉnh tự phê bình và phê bình là cách tốt nhất để củng cố và phát triển sự đoàn kết và thống nhất của Đảng. Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”4.

          Chỉnh đốn lại Đảng có hàm nghĩa sâu xa, toàn diện, từ chỉnh đốn tổ chức đến chỉnh đốn tư tưởng, đạo đức, phương pháp và phong cách, sao cho luôn luôn tỏ rõ là một Đảng cách mạng chân chính, có sức chiến đấu, thống nhất tư tưởng để thống nhất ý chí và hành động, muôn người như một người, chỉ vì dân mà tồn tại, chỉ vì dân mà hành động, có dũng khí tự phê bình và phê bình, kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân, nêu cao đạo đức cách mạng, vượt qua những cám dỗ của “Danh” và “Lợi” để tận trung, tận hiếu với nước với dân, tất cả vì hạnh phúc của Nhân dân. Là người sáng lập và rèn luyện Đảng ta, ở cương vị người đứng đầu Đảng và Nhà nước trong mấy chục năm, Người thấu hiểu những mặt mạnh và những mặt yếu của Đảng, những yếu kém, khuyết điểm của các tổ chức Đảng, của cán bộ đảng viên.

          Người đã từng băn khoăn, lo lắng nhiều điều mà một trong những mối bận tâm lớn nhất của Người là làm thế nào để Đảng không xa dân khi đã cầm quyền, để Đảng thực sự tiêu biểu cho đạo đức và văn minh, để mỗi cán bộ đảng viên thực sự là những tấm gương sáng cho dân noi theo. Chính vì vậy mà trong lần sửa “Di chúc” (tháng 5/1968), Người viết thêm: “làm cho mỗi đảng viên, mỗi đoàn viên, mỗi chi bộ đều ra sức làm tròn nhiệm vụ Đảng giao phó cho mình, toàn tâm toàn ý phục vụ nhân dân. Làm được như vậy, thì dù công việc to lớn mấy, khó khăn mấy chúng ta cũng nhất định thắng lợi”⁵.

           2. Phương hướng “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh” trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

          Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội được Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VII của Đảng thông qua (Cương lĩnh năm 1991). Cương lĩnh năm 1991 được ban hành trong bối cảnh đất nước đạt được những thành tựu quan trọng sau 5 năm thực hiện đường lối đổi mới do Đảng ta đề ra tại Đại hội VI. Cương lĩnh đã xác định mục tiêu tổng quát của thời kỳ quá độ (gồm nhiều chặng đường); trong đó mục tiêu của chặng đường đầu là: “thông qua đổi mới toàn diện, xã hội đạt tới trạng thái ổn định, vững chắc, tạo thế phát triển nhanh ở những chặng sau”. Đồng thời Cương lĩnh nêu ra các đặc trưng của xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng và chỉ rõ những phương hướng cơ bản cần nắm vững trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Một trong những phương hướng cơ bản để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam là: Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức ngang tầm nhiệm vụ, bảo đảm cho Đảng làm tròn trách nhiệm lãnh đạo sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Đến Đại hội XI, trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011) diễn đạt khái quát hơn và khẳng định: X ây dựng Ðảng trong sạch, vững mạnh là một trong tám phương hướng cơ bản, tất yếu để xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam trong bối cảnh mới.

          Vậy xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh bao gồm những nội dung gì?

          Những nội dung xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh bao gồm:

           Xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng - lý luận: Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, vấn đề vô cùng quan trọng, quyết định đến sự tồn tại và phát triển của Đảng là xây dựng đường lối chính trị đúng đắn dựa trên cơ sở lý luận Mác - Lênin, vận dụng sáng tạo, phù hợp với điều kiện Việt Nam, học tập kinh nghiệm của các Đảng Cộng sản anh em,... Người lưu ý phải thường xuyên giáo dục đường lối, chính sách của Đảng cho cán bộ, đảng viên; đồng thời, Người cũng cảnh báo nguy cơ sai lầm về đường lối chính trị có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến sự nghiệp cách mạng của Nhân dân, vận mệnh của Tổ quốc.

           Xây dựng Đảng về tổ chức, bộ máy và công tác cán bộ: Hệ thống tổ chức của Đảng từ Trung ương đến cơ sở cần phải được tổ chức chặt chẽ, có tính kỷ luật cao, có chức năng, nhiệm vụ rõ ràng, nhất là các tổ chức đảng cơ sở - tổ chức hạt nhân, quyết định chất lượng lãnh đạo của Đảng. Trong xây dựng Đảng về tổ chức cần chú trọng thực hiện nghiêm các nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ. Tập trung là để thống nhất về tư tưởng, tổ chức, hành động, thiểu số phục tùng đa số, cấp dưới phục tùng cấp trên, đảng viên chấp hành nghị quyết của tổ chức đảng; dân chủ là tất cả mọi người được tự do bày tỏ ý kiến của mình, góp phần tìm ra chân lý. Cần phát huy vai trò tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách. Tập thể lãnh đạo, vì nhiều người thì thấy hết mọi việc, hiểu hết mọi mặt của vấn đề, tránh tệ bao biện, quan liêu, độc đoán, chủ quan. Cá nhân phụ trách, vì mọi việc đã được bàn bạc kỹ lưỡng, nên khi giao cho một người hoặc một nhóm người thi hành sẽ nâng cao tinh thần chuyên trách, công việc mới trôi chảy. Bên cạnh đó, cần khắc phục tệ độc đoán, chuyên quyền, dựa dẫm tập thể, không quyết đoán, không dám làm, dám chịu trách nhiệm.

          Thực hiện nghiêm việc phê bình và tự phê bình. Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng: “… một đảng mà giấu giếm khuyết điểm của mình là một đảng hỏng. Một đảng có gan thừa nhận khuyết điểm của mình, vạch rõ vì đâu mà có khuyết điểm đó, xét rõ hoàn cảnh sinh ra khuyết điểm đó, rồi tìm kiếm mọi cách để sửa chữa khuyết điểm. Như thế là một Đảng tiến bộ, mạnh dạn, chắc chắn, chân chính”6.

          Trong xây dựng Đảng thì công tác cán bộ là nhiệm vụ then chốt. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, để có cán bộ tốt, làm được việc phải chú trọng đến khâu đào tạo, huấn luyện cán bộ: “Cán bộ là cái dây chuyền của nhà máy. Nếu dây chuyền không tốt, không chạy thì động cơ dù tốt, dù chạy toàn bộ máy cũng tê liệt. Cán bộ là những người đem chính sách của Chính phủ, của đoàn thể thi hành trong nhân dân, nếu cán bộ dở thì chính sách hay cũng không thể thực hiện được”7.

           Xây dựng Đảng về đạo đức: Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định một đảng chân chính phải là đảng tiêu biểu về đạo đức, vì vậy Người đặc biệt quan tâm đến vấn đề xây dựng đạo đức của Đảng. Mỗi đảng viên phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư. Giáo dục đạo đức cách mạng là một nội dung quan trọng trong việc tu dưỡng, rèn luyện cán bộ, đảng viên gắn với cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân, nhằm làm cho Đảng ta luôn thực sự trong sạch, xứng đáng vị trí, vai trò là một đảng cầm quyền.

          Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng ngày càng gặp nhiều khó khăn, phức tạp hơn so với thời kỳ chiến tranh hoặc thời kỳ còn cơ chế kinh tế bao cấp. Sự tác động của mặt trái kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, tác động của sự sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu, sự nổi lên của lợi ích kinh tế trong đời sống xã hội, sự trỗi dậy của chủ nghĩa cá nhân, “lợi ích nhóm”, chủ nghĩa thực dụng, vị kỷ,... ảnh hưởng đến đội ngũ cán bộ, đảng viên. Xây dựng Đảng trong điều kiện mới là chưa có tiền lệ trong lịch sử ở nước ta, hơn nữa lại chưa có sự chuẩn bị trước về mặt lý luận, chúng ta phải vừa làm, vừa tìm tòi, tổng kết rút kinh nghiệm để đổi mới, hoàn thiện. Đây là vấn đề đòi hỏi chúng ta phải nghiên cứu sâu, toàn diện, triệt để về lý luận xây dựng Đảng trong điều kiện phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế, trong bối cảnh mới của tình hình thế giới và trong nước.

          Qua 38 năm thực hiện đường lối đổi mới đất nước, nhận thức và quan điểm mới về xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh được đẩy mạnh qua các kỳ Đại hội Đảng và được triển khai sâu rộng theo các Chỉ thị, Nghị quyết chuyên đề về công tác xây dựng Đảng như: Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư khóa XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”; Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ tư khóa XII về “Tăng cường xây dựng Đảng; ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Kết luận số 21-KL/TW ngày 25/10/2021 của Ban Chấp hành Trung ương về “Đẩy mạnh xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Đây là những văn kiện rất quan trọng khẳng định Đảng ta luôn kiên định, kiên quyết, kiên trì và tập trung trí tuệ, tâm sức cho công tác xây dựng Đảng, chính quyền và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Kết luận Hội nghị Trung ương lần thứ tư, khóa XIII nhấn mạnh: “Phải đặc biệt coi trọng và đưa công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng lên tầm cao mới, gắn liền với xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đây là nhiệm vụ có ý nghĩa sống còn đối với sự tồn vong của Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta”8.

          Tại Hội nghị cán bộ toàn quốc quán triệt, triển khai kết luận và quy định của Trung ương về công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền (ngày 09/12/2021), Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã chỉ rõ: sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng nước ta và công tác xây dựng Đảng luôn là nhiệm vụ then chốt của Đảng, có ý nghĩa cực kỳ quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng nước ta. Trong 94 năm qua, Đảng ta đã xác lập, củng cố và ngày càng nâng cao vai trò lãnh đạo, sức mạnh và uy tín của Đảng bằng chính bản lĩnh, nghị lực, trí tuệ, lý luận tiên phong; bằng đường lối đúng đắn mang lại lợi ích thiết thân cho Nhân dân, cho đất nước; bằng sự nêu gương, hy sinh quên mình, phấn đấu không mệt mỏi của đội ngũ cán bộ, đảng viên; bằng một tổ chức đoàn kết, thống nhất chặt chẽ, vững chắc; bằng mối liên hệ máu thịt với Nhân dân, được Nhân dân hết lòng tin yêu, ủng hộ và bảo vệ. Thực tế từ ngày có Đảng, Nhân dân ta đã có người lãnh đạo đúng đắn, sáng suốt và nhờ thế đất nước ta đã giành được hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, lập nên những kỳ tích, được các quốc gia trên thế giới đánh giá cao.

          Trong quá trình thực hiện đường lối đổi mới, Đảng ta đã lãnh đạo Nhân dân ta vượt qua mọi khó khăn, thách thức và đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”9. Thực tiễn đó khẳng định một chân lý: ở Việt Nam, không có một lực lượng chính trị nào khác, ngoài Đảng Cộng sản Việt Nam có đủ bản lĩnh, trí tuệ, kinh nghiệm, uy tín và khả năng lãnh đạo đất nước vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đưa sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác

          Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là tiền đề quan trọng chi phối tính chất, mục tiêu, nhiệm vụ, hiệu quả xây dựng hệ thống chính trị; đồng thời, hiệu lực, hiệu quả hoạt động các cơ quan, tổ chức của hệ thống chính trị là minh chứng khẳng định vai trò lãnh đạo của Đảng trên thực tế, là thước đo năng lực, uy tín, vai trò, vị thế của Đảng cầm quyền. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng thể hiện qua hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước, chất lượng, hiệu quả hoạt động của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội. Sự tồn tại và phát triển của Đảng, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng có ý nghĩa quyết định đến sự ổn định và phát triển bền vững chế độ chính trị xã hội chủ nghĩa ở nước ta./.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Di chúc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Nxb Chính trị quốc gia, H.2009.

2. Đảng Cộng sản Việt Nam: Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Nxb.Sự thật, H.1991.

3. Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG-ST, H.2021.

4. Hồ Chí Minh, Toàn tập, tập 5, Nxb CTQG, H.2011.

5. Kết luận số 21-KL/TW Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" .

Admin Lê Hồng Phong