Tóm tắt: Nhân dịp kỷ niệm 77 năm ngày Thương binh liệt sỹ, tác giả viết giới thiệu hình ảnh 02 Bà mẹ Việt Nam anh hùng là mẹ Nguyễn Thị Thứ và mẹ Hoàng Thị Tề. Đó là 2 trong những vô vàn những người mẹ “bất tử” có những đóng góp cho sự nghiệp hòa bình, độc lập, thống nhất của dân tộc.

         Từ khóa: Mẹ Việt Nam anh hùng, những người mẹ “bất tử”.

Năm nay, Đảng và Nhà nước ta cùng với toàn dân, toàn quân long trọng kỷ niệm 77 năm ngày Thương binh liệt sỹ (27/7/1947-27/7/2024). Có thể nói, mỗi khi tháng Bẩy về, chúng ta lại khắc khoải ghi tạc trong lòng sự hy sinh của những người lính  đã ngã xuống vì nền hòa bình, độc lập, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ cho ngày hôm nay. Trong những cống hiến của các anh, chúng ta không thể nào quên được công lao của những đấng sinh thành. Đó là những Bà mẹ Việt Nam anh hùng đã trở thành “bất tử”.

        Danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng là danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” để tặng hoặc truy tặng những bà mẹ có nhiều cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế. Những bà mẹ được tặng hoặc truy tặng danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam anh hùng” là những bà mẹ có nhiều cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế. Theo số liệu của Bộ Lao động - Thương binh và xã hội, tính đến ngày 25/7/2023 cả nước đã phong tặng, truy tặng danh hiệu cho gần 140 nghìn Mẹ Việt Nam anh hùng, đến nay chỉ còn 2.988 Mẹ Việt Nam anh hùng còn sống. Trong hàng vạn Mẹ Việt Nam anh hùng, chúng ta không thể quên sự cống hiến, hy sinh của mẹ Nguyễn Thị Thứ. Mẹ Nguyễn Thị Thứ sinh năm 1904 tại xóm Rừng, thôn Thanh Quýt, xã Điện Thắng Trung, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Bà có 12 người con, gồm 1 con gái và 11 con trai. Cuộc đời mẹ Thứ nuôi con trong những năm tháng lận đận, đói nghèo nhưng theo tiếng gọi của cuộc kháng chiến, mẹ lần lượt động viên 9 người con ra chiến trường. Người con gái lớn cùng Mẹ bám trụ với xóm làng, vừa sản xuất, vừa đào hầm nuôi giấu cán bộ, du kích đánh Pháp giữ làng. Bà có 9 người con trai, một con rể và 2 cháu ngoại là liệt sĩ, là người mẹ có nhiều con cháu hy sinh nhất trong cả hai cuộc chiến tranh chống Pháp chống Mỹ kéo dài gần 30 năm (từ năm 1948 đến ngày 30 tháng 4 năm 1975). Bà được Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trao tặng danh hiệu Bà mẹ Việt Nam anh hùng năm 1994. Bà trở thành Bà mẹ Việt Nam anh hùng tiêu biểu, được lấy làm nguyên mẫu xây dựng tượng đài Bà mẹ Việt Nam anh hùng  tại tỉnh Quảng Nam trong dịp kỷ niệm 60 năm Ngày Thương binh - Liệt sĩ.

        Không có nỗi đau nào có thể đong đếm được khi 9 người con trai, 2 cháu ngoại và 1 con rể của Mẹ Thứ tiếp chân nhau ra trận rồi lần lượt ngã xuống trong hai cuộc chiến tranh khốc liệt. Nấm mồ này cỏ chưa kịp lên xanh, mẹ lại phải đắp thêm nấm mộ khác. Mỗi lần nghe tin một người con hi sinh, Mẹ cắn răng khóc thầm. Ðau thương không làm Mẹ gục ngã, Mẹ tiếp tục động viên những người con khác khác lên đường. Các anh rời nhà ra đi, nhiều đêm dài sau đó mẹ trằn trọc, thức trắng âu lo.

Mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ

        Vào một buổi trưa hè nắng oi ả, cái nắng của miền Trung gió Lào cát trắng năm 2001, ông Trần Hồng chụp bức ảnh đầu tiên, cảnh mẹ Thứ ngồi trước mâm cơm với 9 bộ bát đũa bày ra để tưởng nhớ các con và coi đó là sự sum vầy. Hình ảnh mẹ Thứ ngồi bên mâm cơm với 9 bộ bát đũa tưởng nhớ các con đã hy sinh gây ấn tượng mạnh với chính tác giả là Đại tá, nhiếp ảnh gia quân đội Trần Hồng. Ông kể lại: “Bất chợt bữa đến nhà, tôi thấy mẹ đang ngồi như thế này. Bà bảo tôi rằng bà vẫn đợi nó về. 9 thằng chắc chắn có một thằng về với tôi, chắc chắn thế”.

        Bức ảnh toát lên sự cô đơn của người mẹ vĩ đại đã hiến dâng cả 9 người con cho đất nước.

        Hình ảnh mẹ Thứ đã đi vào thi ca như một bản giao hưởng kéo dài bất tận:

Chín bát hương, chín khúc ruột tái tê

Chín con ra đi không một đứa trở về

Giọt lệ chảy dài như dòng sông quê mẹ

Nỗi đau chất chồng cao tựa Trường Sơn.

        Bên cạnh hình ảnh mẹ Thứ ở Quảng Nam, chúng ta còn một người mẹ nữa đã trở thành “bất tử” (mẹ Tề có phải Mẹ VNAH thật sự tiêu biêu không hay bức ảnh của mẹ tạo cảm xúc, câu chuyện này có gây tạo ra vấn đề thực hiện chế độ chính sách đối với mẹ hay không? Tác giả nên viết về bà mẹ VNAH thực sự tiêu biểu khác). Đó là mẹ Hoàng Thị Tề ở thôn Đồng Nhật, xã Bằng Cốc, huyện Hàm Yên, Tuyên Quang. Sau 35 năm kể từ ngày mẹ liệt sĩ Trần Văn Hanh (chiến sĩ thuộc Tiểu đoàn 7, Trung đoàn 818, Sư đoàn 314) hy sinh ngày 14/7/1984, tại mặt trận Vị Xuyên, ngày 26, 27-7-2019, bà Hoàng Thị Tề mới được đến nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên (Hà Giang) thăm mộ con.

Mẹ Việt Nam anh hùng Hoàng Thị Tề 93 tuổi ở Hàm Yên, Tuyên Quang

lần đầu thăm mộ con trai ngày 27/7/2019.

Mẹ có con hy sinh tại mặt trận Vị Xuyên tỉnh Hà Giang.

        Hình ảnh người mẹ tóc bạc phơ, lưng còng, chống gậy run rẩy bên mộ liệt sĩ khiến nhiều người không cầm được nước mắt. Nhà mẹ Tề cách nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên gần 120km. Quãng đường không quá xa nhưng lại là mong mỏi cả cuộc đời của người mẹ liệt sĩ. Bà thương con, nhưng chịu đựng, ít nói. Ngày giỗ hay ngày tri ân thương binh liệt sĩ 27-7, bà thường không ngủ, một mình ngồi ăn trầu ở hiên nhà sàn. Các con dậy khuyên bà đi ngủ thì thấy bà lau nước mắt, gia đình biết bà nhớ con nhưng không nói ra.

        Sau lần viếng thăm mộ con ở nghĩa trang liệt sĩ Vị Xuyên, mẹ Tề chỉ nói “Mẹ toại nguyện rồi" và Mẹ đã ra đi mãi mai cùng với con trai mình. Hình ảnh mẹ Tề đã trở thành “bất tử” trong triệu triệu trái tim những người con đất Việt. 

        Trên đất nước Việt Nam có vô vàn, vô vàn những người Mẹ như Mẹ Thứ, Mẹ Tề nữa, trong khuôn khổ bài viết hôm nay, tôi chỉ đề cập đến hình ảnh 2 người mẹ đại diện cho hàng trăm nghìn những bà mẹ có con hy sinh cho đất nước này. Kết thúc bài viết, tôi muốn gửi một thông điệp đến với các bạn trẻ ngày hôm nay “ HÃY SỐNG SAO CHO XỨNG ĐÁNG VỚI NHỮNG HY SINH CỦA CÁC BẬC TIỀN NHÂN”

Tài liệu tham khảo:

1. Tưởng nhớ ngày mất của mẹ Việt Nam anh hùng Nguyễn Thị Thứ, Sông Tranh, Trang thông tin điện tử huyện Nam Trà My;
2. Giấc mơ trưa của người mẹ mất chín con và nỗi khắc khoải của vị Đại tá, Báo điện tử Vietnamnet, số ra ngày 25/8/2018;
3. Hành trình mơ ước của người mẹ liệt sĩ 93 tuổi suốt 35 năm chưa một lần được viếng mộ con, Kông Anh – Hữu Dánh, Báo điện tử VTCNEWS, số ra ngày 01/8/2019.

Admin Lê Hồng Phong